İktisatçı Mahfi Eğilmez, Suriye’deki Esad devrinin sona ermesi ihtimali üzerine Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların geri dönüş olasılığını ve bunun ekonomik etkilerini değerlendirdi.
İSTANBUL – Mahfi Eğilmez, Suriye’deki rejim değişikliği sonrası, Türkiye’de yaşayan Suriyeli sığınmacıların ülkelerine dönme ihtimalinin ekonomiye yansımalarını ele aldı.
Suriyelileri Türkiye’de iki ana gruba ayırmak mümkün: (1) Zengin olanlar; bunların çoğu Türkiye’de konut alarak vatandaşlık kazanmış, iş kurarak istihdam sağlamış ve ekonomik faaliyetlerine devam etmektedir. (2) Ekonomik durumu daha zayıf olanlar; bu grup, çeşitli işleri üstlenerek gelir elde etmeye çalışmıştır.
Suriye’de yeni bir yönetimin oluşmasıyla, burada bulunan sığınmacılardan önemli bir kısmının geri dönmesi beklenmektedir. Uzmanlar, ciddi bir yeniden yapılanmanın ve inşaat faaliyetlerinin Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi kuruluşların desteğiyle Suriye’de başlayacağına dikkat çekmektedir. Bu süreçte Türk firmalarının da önemli rol üstleneceği öngörülüyor; bu firmaların daha yüksek ücretler ödeyecekleri düşünülmesi, Türkiye’deki Suriyeli işçilerin çoğunun ülkelerine dönüş yapmasına neden olabilir. Ayrıca, ekonomik açıdan daha avantajlı bulabilecekleri Suriye’ye geri dönerek konutlarını satmayı hedefleyen yabancı vatandaşlar da söz konusu olacaktır.
Suriyelilerin geri dönüşünün Türkiye ekonomisine üç ana etkisi olabileceği düşünülmekte: (1) İkinci gruptaki Suriyeli işçilerin ülkelerine dönmesi, yerli üreticiler için önemli bir maliyet kaybına yol açacak; ucuz emek gücünün azalması, üretim maliyetlerinin artmasına neden olabilir. Talepte yaşanan daralma, bu maliyet artışlarını yansıtmayı zorlaştırabilir ve kar marjlarını etkileyebilir. (2) İlk grup Suriyelilerin geri dönüşü, GSYH üzerinde sınırlı bir etki bırakırken, başarılı iş sahiplerinin buradaki faaliyetlerini sürdürmeye devam edeceği öngörülüyor. (3) Ülkelerine dönecek olanların konut satışları ve bunun sonucunda ortaya çıkabilecek piyasa dalgalanmaları ise konut fiyatları ve kiralarda düşüşe yol açabilir. Özellikle, belirtilen değişiklikler göz önüne alındığında, kamu bütçesindeki harcamaların azalması ön görülüyor.
Sosyal ve siyasal boyutların, sığınmacıların durumu ile ilgili daha belirgin geleceği ifade ediliyor. Ülkede bu kadar fazla sığınmacının varlığı, sosyal ve siyasal yapıyı olumsuz etkileyebilir. Bu durum yaşanarak gözlemlenin yanı sıra, devletin sığınmacıların dönüşünü teşvik etme amacıyla yardım ve desteklerinin aşamalı olarak azaltılması gerektiği vurgulanıyor.
