Nestle CEO’su Laurent Frexie, ambalajlı gıdaların “insanlık için son derece önemli” olduğunu vurgulayarak, bu ürünlerin dünya genelinde birçok insan için güvenli ve besleyici gıda sağladığını ve gıda israfını azalttığını ifade etti.
FİKRİ TÜRKEL
DAVOS – Nestle CEO’su Laurent Freixe, 22 Ocak 2025 tarihinde Davos’ta gerçekleştirilen Dünya Ekonomik Forumu (WEF) yıllık toplantısında yaptığı konuşmada, paketlenmiş gıdaların kritik bir öneme sahip olduğuna dikkat çekti. Freixe, işlem görmüş gıdaların sağlamış olduğu güvenilir besin kaynakları ve gıda israfıyla mücadeledeki rolü nedeniyle “insanlık için çok önemli” olarak tanımladı. Bu açıklamalar, Nestle gibi büyük bir şirketten alışılmışın dışında bir duruş sergileyen bir çıkış olarak yorumlanabilir. Özellikle, Robert F. Kennedy Jr.’ın ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanı olarak atanmasının ardından, işlenmiş gıdalarla ilgili eleştirilerin arttığı bir dönemde geldi.
Gıda sektöründe meydana gelen önemli değişimlerin başlamasıyla birlikte, büyük gıda şirketlerinin borsa hisselerinde de dalgalanmalar yaşanıyor. Bu durum, yatırımcıların ve sektör uzmanlarının, gıda sektöründeki olası gelişmelere odaklanmasını sağladı.
Robert F. Kennedy Jr.’ın Politikaları ve Etkileri
ÖNCELİKLE, TEMİZ ETİKET (CLEAN LABEL) HAREKETİ GÜÇLENİYOR.
Kennedy, gıda sektöründeki yapay katkı maddeleri, genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO), kimyasal kalıntılar ve endüstriyel işleme süreçleri hakkında eleştirilerini uzun süredir sürdürüyor. Bu eleştiriler, özellikle çocuk gıdalarındaki yapay renklendiriciler ve tatlandırıcılara odaklanmakta.
Bakanlık göreviyle birlikte, “temiz etiket” ürünlerine olan tüketici talebinin hızla arttığı dikkat çekiyor. NielsenIQ’ye göre, 2024 yılında gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, tüketicilerin yüzde 72’si gıda etiketlerini titizlikle inceliyor ve yüzde 68’i yapay katkı maddelerinden kaçınmayı tercih ediyor. Bu durum, gıda devlerinin ürün formülasyonlarını yeniden gözden geçirmelerine neden olmakta.
Nestle CEO’su Laurent Freixe
BÜYÜK ŞİRKETLER NASIL KONUM ALIYOR?
Kennedy’nin sert tutumu, Nestle, Kellogg, Coca-Cola gibi büyük gıda şirketlerinde farklı tepkilere sebep oldu:
Nestle CEO’su Laurent Freixe, Dünya Ekonomik Forumu’nda ambalajlı gıdaların insanlık için kritik bir öneme sahip olduğunu belirtti. Freixe, ayrıca temiz etiket ve sürdürülebilir tarım uygulamalarını destekleyeceklerini de ekleyerek hedeflerini belirtti.
Kellogg, özellikle şekerli kahvaltılık gevreklerindeki yapay katkı maddeleri ile ilgili baskı altında kalmakta. Kennedy, bu ürünlerle doğrudan ilgili eleştirilerini yöneltmiş durumda.
Coca-Cola ise yapay tatlandırıcılar ve gıda katkı maddeleri konusundaki olumsuz algı nedeniyle zor bir dönemden geçiyor. Şirketin hisse değerleri kısa vadede dalgalanmalar gösterdi.
Büyük gıda şirketlerinin, Kennedy yönetimi altında FDA ve USDA’nın getireceği yeni düzenlemelere nasıl yanıt verecekleri önemli bir soru olarak öne çıkıyor.
Kennedy’nin bakanlığı ile beraber beklenilen yeni düzenlemelere şunlar dahil edilebilir:
ABD’DEKİ BEKLENEN DÜZENLEMELER:
– Ultra-işlenmiş gıdalar için yeni etiketleme gereksinimleri.
– Yapay tatlandırıcılar ve renklendiriciler için genişletilmiş güvenlik testleri.
– Nanomateryallerin gıda üretimindeki kullanımı için sıkı kısıtlamalar.
– GDO’lu ürünler için daha şeffaf etiketleme zorunluluğu.
– Pestisit kalıntıları için yeni maksimum değerlerin belirlenmesi.
AVRUPA BİRLİĞİ’NDE YENİ POLİTİKALAR
AB’de de benzer düzenlemeler süratle uygulanmaya konuluyor:
– Nutri-Score etiketleme sisteminin zorunlu hale getirilmesi.
– Mikroplastik içeren ambalajların yasaklanması.
– Hayvansal üretime dayalı protein kaynaklarının alternatiflerle değiştirilmesinin teşvik edilmesi.
Bu gelişmeler, ABD ve Avrupa arasındaki ticari ilişkileri de etkileyebilir. Avrupa Birliği’nin sürdürülebilir gıda politikalarının, ABD’deki düzenlemelerle örtüşmesi durumunda, uluslararası ticaret anlaşmalarında yeni standartların belirlenmesi olasıdır.
TÜKETİCİ DAVRANIŞLARINDA RADİKAL DEĞİŞİMLER
Yeni düzenlemelerin ve halk sağlığı konularındaki tartışmalar, tüketici davranışlarını hızla etkiliyor.
Euromonitor International’a göre, temiz etiket ürünlerin küresel pazar payı 2024’te yüzde 15’e ulaşmış olup 2026 yılına kadar bu oranın yüzde 25’e çıkması öngörülmektedir.
Deloitte’un 2023 Sürdürülebilir Tüketici Raporu, tüketicilerin yüzde 45’inin sürdürülebilir ve etik kaynaklardan elde edilen ürünler için daha fazla ödeme yapmaya willing olduğunu göstermektedir.
McKinsey’nin Küresel Tüketici Trendleri Raporu, yüzde 72’liki bir oranla, tüketicilerin gıda etiketlerini daha dikkatli okumaya başladığını ortaya koyuyor.
Tüketici talepleri, artık GDO’suz, pestisitsiz, doğal tatlandırıcılar içeren ve minimal işlenmiş gıdalara yönelmiş durumda.
YENİ TEKNOLOJİLER VE ALTERNATİF PROTEİNLER
Kennedy’nin politikaları çerçevesinde, gıda sektöründe inovasyonlar ön plana çıkmakta:
Blockchain ve izlenebilirlik sistemleri daha belirgin hale gelecek. Walmart, Çin’de et tedarik zincirini izlemek için IBM Food Trust platformunu kullanmaya başladı. Ethereum tabanlı izleme sistemleri, tüketicilere tam bir şeffaflık sunuyor.
Singapur, laboratuvar ortamında üretilen tavuk etinin satışına izin veren ilk ülke olma unvanını kazandı. Beyond Meat ve Impossible Foods ise yapay renklendiriciler yerine pancar suyu ve zerdeçal kullanmaya yöneldi. Kennedy’nin uygulamaları, geleneksel tarım yerine regeneratif tarım, dikey çiftlikler ve laboratuvar eti gibi alternatiflerin önünü açabilir.
PAZAR DİNAMİKLERİ
Yeni düzenlemeler ve tüketici taleplerinin ekonomik etkileri büyük olacak. Doğal koruyucuların maliyeti yüzde 30-40 daha fazla iken, sürdürülebilir ambalaj çözümleri için yüzde 15-20 ek maliyet gerekecek. Gıda devleri, Ar-Ge yatırımlarında yüzde 50’lik bir artış yapmak zorunda kalacak. Özel markalı ürünlerde “temiz etiket” geçişi hız kazanıyor.
Küçük ve orta ölçekli temiz etiket üreticileri, pazarda daha fazla yer almakta. Bu durum, büyük markalar için maliyetleri artırırken, daha küçük “doğal gıda” girişimlerinin yükselmesini sağlayabilir.
YENİ BİR GIDA DÜZENİ Mİ?
Kennedy’nin politikaları, ambalajlı gıda sektöründe köklü değişikliklere işaret ediyor. Yapay katkı maddelerine yönelik kısıtlamaların yanı sıra, sürdürülebilir tarım destekleri ve tedarik zincirinde şeffaflık artışı gibi gelişmeler, endüstrinin geleceğini yeniden şekillendiriyor.
Şirketler için bu yeni durum, zorlukların yanı sıra fırsatlar da barındırıyor. Doğru stratejiler geliştiren firmalar, tüketici güvenini artırarak pazardaki konumlarını güçlendirebilirken, değişime ayak uyduramayanlar ise rekabetten kopma riski ile karşı karşıya kalacaklar.
Kennedy’nin hamleleri yalnızca ABD’yi değil, aynı zamanda dünya genelindeki gıda ekosistemini etkileyerek önümüzdeki yıllarda bu “deprem” anlarının artçı etkilerinin hissedilmesine yol açacak.
