Türkiye’nin ikinci Kapadokya’sı olarak bilinen Afyonkarahisar’daki Frigya bölgesi, arkeolojik ve doğal güzellikleri ile dikkat çekerken, define avcılarının hedefi haline geldi.
AFYONKARAHİSAR – Altın arayan vandallar, Ornaş Kayalıkları’nı dinamitler ile havaya uçurdu. Uzmanlar, çevredeki tarihi yapıların ışıklandırılarak koruma altına alınması gerektiği konusunda uyarılarda bulundu. UNESCO Dünya Kültürel Mirası Geçici Listesi’nde yer alan ve 3 bin yıllık geçmişe sahip olan Frigya bölgesinde, Define avcıları İscehisar ilçesi Çatağıl ve Alanyurt köylerinin ortak sınırındaki Ornaş Kayalıkları’na zarar verdi.
Tahribatın tanıklarından biri olan İscehisar Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler eski Müdürü arkeolog Ahmet Levent Zeybek, Frigler dönemine ait çok katlı kaya kompleksinin eşsiz bir yapıya sahip olduğunu vurgulayarak, “Bu bölge sadece Türkiye için değil, dünya arkeolojisi açısından da büyük bir öneme sahip. Tahrip edilen alanda dini ritüellerin yapıldığı ve adakların bırakıldığı anlaşılıyor. Ancak defineciler, 3 bin yıl boyunca ayakta kalmış bir yapıyı dinamitlerle yok etmeyi seçti. Bu olayın boyutları gerçekten korkunç. Belki bu yapıyı kurtaramayız ama çevresindeki diğer yapılar mutlaka korunmalı ve ışıklandırılmalıdır” şeklinde konuştu.
DÜNYA TARİHİ İÇİN ÖNEMLİ YER
Prof. Dr. Havva İşkan Işık, yaşanan tahribat karşısında büyük bir üzüntü duyduğunu belirterek, “Ornaş Kayalıkları, Frigya’nın en özgün coğrafi alanlarından biriydi. Geçmişte burada yaptığım incelemelerde, buranın bir yerleşim yeri olduğunu gözlemlemiştim. Frigya kültürüne ait izler taşıyan bu alanın tahrip edilmesi kabul edilemez. Acil olarak önlem alınmalı ve diğer yapılar kurtarılmalıdır. Atılacak bu adım, dünya arkeolojisi açısından kritik bir öneme sahiptir” dedi.
FRİGYA HAKKINDA
Frigya veya Firigya, Sakarya Irmağı ile Büyük Menderes’in yukarı çığırları arasında bulunan bölgeye verilen isimdir. Bu isim, Balkanlar’dan Anadolu’ya yerleşen Friglerden kaynaklanmaktadır. Frigler, MÖ 12. – MÖ 7. yüzyıllar arasında Orta Anadolu’nun batısında egemen oldular ve daha sonra daha iç bölgelere doğru göç etmeye başladılar. Başkentleri Gordion olan Friglerin ilk kralı Gordios’tur. Urartularla birleşerek Asurlulara karşı mücadele eden Frigler, MÖ 9.-8. yüzyıllarda en parlak dönemlerini yaşadılar ve Hitit topraklarının önemli bir kısmını ele geçirdiler.
MÖ 7’de Gordios’un oğlu efsanevi kral Midas döneminde, bölgede ekonomik ve kültürel gelişmeler yaşandı. Ancak bu dönemde Kafkasya’dan gelen Kimmerler, Friglerin başkenti olan Gordium’a kadar ilerleyerek şehri ele geçirdi. Kral Midas’ın kendisini öldürmesi de bu dönemin trajik olayları arasında yer alır.
MS 400 yılından önce, Frigya Romalılar tarafından ikiye ayrıldı. Birine Phrygia Prima (Birinci Frigya), diğerine Phrygia Secunda (İkinci Frigya) adı verildi. Afyon’un güney kesimi ve Denizli’nin kuzey yarısı “Phrygia Pacatiana”, kalan bölge ise “Phrygia Salutaris” olarak adlandırıldı. Bu, Afyon’un kuzey kısmı ile Kütahya çevresini kapsamaktadır.
