Almanya’nın yeni başbakanı olması muhtemel Friedrich Merz, etkileyici hitabet becerisiyle dikkati çekiyor. Siyasi kariyeri, Angela Merkel dönemi öncesi ve sonrası olarak iki ayrı döneme ayrılan Merz hakkında daha fazla bilgi edinelim.
BERLİN- Almanya’nın yeni başbakanı olması beklenen Friedrich Merz, güçlü hitabet yeteneği ile dikkat çekiyor. Siyasi kariyeri, Merkel öncesi ve sonrası olarak iki dönemden oluşuyor. Peki, Merz kimdir?
Son seçim anketleri, Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ile yalnızca Bavyera eyaletinde faaliyet gösteren Hristiyan Sosyal Birlik’in (CSU) bir araya gelmesiyle oluşan Birlik (CDU/CSU) partilerinin sandıktan zaferle çıkacağını gösteriyordu. CDU/CSU’nun başbakan adayı Merz’in, Olaf Scholz’tan başbakanlık koltuğunu devralacağına kesin gözüyle bakılıyordu.
Hristiyan Birlik partileri beklendiği gibi oyların birincisi oldu, ancak hedeflenen yüzde 30’luk çoğunluğa ulaşamadı. İttifakın oy oranı yüzde 28,5’te kaldı. Bu sonuç, muhafazakârların 1949’dan bu yana aldığı en kötü ikinci sonucu oluşturuyor. Birlik partileri, Eylül 2021’de yüzde 24 oy almıştı.
Bununla birlikte, bu durum Merz’in siyasi kariyeri açısından bir başarı olarak değerlendirilebilir. Hükümeti kurma görevini üstlenecek olan Merz, bir koalisyon hükümeti oluşturabilirse başbakanlık koltuğuna oturacak. Fakat kendisini zorlu bir süreç bekliyor; çünkü demokratik partilerle bir hükümet kurıp kuramayacağı, yalnızca Almanya için değil, Avrupa’da yükselen aşırı sağ için de kritik bir öneme sahip. Ayrıca seçimlerden ikinci olarak çıkan aşırı sağcı Almanya için Alternatif’in (AfD) ABD’deki Trump yönetimi tarafından da desteklenmesi, Alman siyasetindeki gelişmeleri küresel ölçekli bir mesele haline getiriyor.
Peki, Almanya’nın en zor dönemlerinden birinde başbakanlık koltuğuna aday olan Friedrich Merz kimdir?
Merz’in siyasi yolculuğuna bakıldığında, sözlerini esirgemeyen etkili bir konuşmacı olarak tanındığı görülüyor. Doğduğu yer olan Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinin Sauerland bölgesinden gelen 69 yaşındaki Merz, bir Katolik ve hukukçu olarak babasının mesleğini takip ediyor. Siyasi geçmişinde henüz 33 yaşında, 1989 yılında Avrupa Parlamentosu’na seçilirken, beş yıl süren bu Avrupa deneyiminin ardından kariyerine Federal Alman Meclisi’nde devam etti.
Friedrich Merz ve Charlotte Merz
Merz, 2000 yılında Hristiyan Birlik partilerinin meclis grup başkanlığı görevine getirildi. Ancak 2002 yılında bu görevi, kendisini görevden alan ve üç yıl sonra başbakan olan dönemin CDU lideri Angela Merkel’e bırakmak zorunda kaldı.
Merz’in bu durum, siyasi kariyerinin iki ayrı dönem almasına neden oldu: Eski Başbakan Angela Merkel’den önce ve sonra. Merkel’in 2002 yılında CDU/CSU meclis grubunun başkanlığını, 2005 yılında da başbakanlık görevini devralmasıyla daha muhafazakâr bir duruşa sahip olan Merz, siyasi arenadan çekildi.
Siyaseti bıraktıktan sonra özel sektöre yönelen Friedrich Merz, 2005-2021 yılları arasında uluslararası bir hukuk bürosunda çalıştı. 2016-2020 yılları arasında ise dünya çapında en büyük yatırımları yöneten şirketlerden biri olan BlackRock’un yönetim kurulunda yer aldı. Merz’in finans sektöründeki yıllarca süren lobicilik faaliyetleri, eleştirilerin hedefi olmaya devam ediyor.
Merkel’in başbakanlığa aday olmamasıyla birlikte Merz, 12 yıllık bir aranın ardından 2021 yılında Federal Meclis’e geri döndü. CDU genel başkanlığı için iki kez mücadele eden Merz, nihayet 2022 yılındaki üçüncü denemesinde bu unvanı elde etti. Eylül 2024’te Merz’in başbakanlık adaylığı konusunda CDU ve CSU arasında uzlaşmanın sağlandığı belirtildi.
Angela Merkel’den daha muhafazakâr bir çizgide bulunan Merz, insanların dikkatini kolaylıkla çekiyor ve cana yakın, esprili bir kişilik olarak tanınıyor. Ancak, diğer yandan bazı insanlarla iletişim kurarken kibirli bir tavır sergilemesi, siyasi kariyerine olumsuz etkiler yaratıyor. Ayrıca, kadınlar nezdinde olumsuz bir imaja sahip olması da dikkat çeken diğer bir husustur. 1990’lı yıllarda kürtaj yasasına karşı oy vermesi ve evlilik içi tecavüzü diğer tecavüz vakaları gibi ceza kapsamına almayı reddeden önergeye hayır demesi, bu tür olumsuz izlenimlerin sebepleri arasında sayılmaktadır.
Partinin muhafazakâr kanadının temsilcisi olan Merz, nükleer enerji kullanımını, bürokrasinin azaltılmasını ve daha liberal ekonomi politikalarını destekliyor. Ancak, seçimlere yaklaşırken merak edilen en önemli konu, göç politikasındaki duruşu oldu.
Almanya’nın eski Başbakanı Angela Merkel ve Friedrich Merz
Daha sıkı bir göç ve iltica politikası talep eden Merz, “yabancılarla mevcut sorunlardan” sıkça bahsetmiştir. 2023 yılında verdiği bir röportajda, Almanya’daki Müslüman kökenli çocuklara yönelik “küçük paşalar” ifadesini kullanarak dikkatleri üzerine çekmişti.
Ocak ayı sonunda ise Merz, önemli bir gelişmeye imza attı. İltica ve göç politikalarının sertleştirilmesine yönelik önergesini, aşırı sağcı AfD’nin desteğiyle meclisten geçirmeyi başardı. Bu durum, Alman toplumunda sert bir tepkiyle karşılandı. Merz’e, toplumun birçok kesiminden aşırı sağı normalleştirip normalleştirmediği konusunda eleştiriler yöneltildi.
Bu oylamanın ardından ülke genelinde Merz ve AfD karşıtı protestolar düzenlendi. Ancak, son dönemde gerçekleştirilen anketler, Merz’in bu hamlesinin ardından oy kaybına uğramadığını gösteriyor.
Friedrich Merz’in Türkiye’ye bakış açısı ise dikkat çekici. Tıpkı CDU’nun eski lideri Angela Merkel gibi, Türkiye’nin AB’ye üyeliğine karşı çıkıyor olsa da, Türkiye’nin jeostratejik önemini göz önünde bulundurarak Almanya-Türkiye ilişkilerine değer veriyor.
Basına yaptığı açıklamalarda “AB’ye üyeliği dışında her seçeneği konuşmaya hazırız” diyen Merz, Türkiye ile AB arasında serbest ticaret alanı oluşturulmasını savunuyor ve Türkiye’ye ev sahipliği yapan mültecilere daha fazla mali destek sağlanmasını istemektedir. Bunun yanı sıra yeni bir Mülteci Mutabakatı’nın müzakeresine de sıcak bakıyor.
Merz, partisini daha muhafazakâr bir çizgide yönlendirmiş olmasıyla birlikte, CDU’nun Haziran ayında Avrupa Parlamentosu seçimleri için hazırladığı programda Türkiye ile güçlü siyasi ve ekonomik ilişkilerin önemine vurgu yaptı. Programda, “Şu anda AB’nin değerlerinden uzaklaşan Türkiye’nin bu nedenle AB’ye katılamadığı için üzüntü duyuyoruz” ifadesi yer aldı.
