Kafkayayinevi’nin yeni yayınladığı “Devrim Mutfağı” adlı kitap, okuyuculara farklı bakış açıları sunmayı vaat ediyor. Eserin yazarları, Dr. Bengi Başaran ve gazeteci Umur Talu, bu kitapta devrimlerin mutfak kültürüne olan etkisini anlatıyorlar.
İSTANBUL – Değerli arkadaşımız Mehmet Yaşin, T24’te Dr. Bengi Başaran ve Umur Talu’nun kaleme aldığı “Devrim Mutfağı” adlı eseri “Onlar da insandı” başlıklı yazısında ele aldı. Kitap hakkında kapsamlı bir inceleme yapan Yaşin, okuyucuların bilgilendirilmesi amacıyla incelemesini paylaşıyor.
“Devrim Mutfağı”, son dönemlerde okuduğum ve beni en fazla etkileyen eserlerden biri. İşte size kitabın özeti mahiyetinde birkaç alıntı; gerisini siz tamamlayabilirsiniz!
Bu eser, okuyucuları büyük ve gösterişli sofraların yanı sıra, zor koşullarda kurulan küçük yemek masalarına davet ediyor. Marks’tan Napolyon’a, Fidel Castro’dan Atatürk’e kadar birçok devrimcinin sofrasında yer almış ve unutulmaz tatları barındıran bu kitap, devrimci yaşamları sıradışı bir dille aktarıyor.
Bu hafta sizlere kitaptan bazı alıntı özeti sunacağım. Yazının tamamı oldukça keyifli ve lezzetli.
Yazıya Atatürk’ün yemek alışkanlıklarıyla başlayalım:
Atatürk: Meclis gibi sofralar
Atatürk, 10 Kasım’ın hemen öncesinde, kimine göre hiç tatmadığı enginarı yemek istiyor, ama o dönemde enginar yetiştirilmesi mümkün değil. Ancak “son yemekler listeleri” arasında, 1 Kasım’da enginarın da yer aldığını görüyoruz. O halde Atatürk’ün 10 Kasım’a kadar, Ekim ayının başından itibaren ne tür yemekler tercih ettiğine bakalım:
Dinç bir menü; mısır, çorba, kıymalı makarna, haşlanmış piliç, pilav, bamya gibi birçok seçenek yer alıyor. Günler geçtikçe katı gıdalar yerini sıvı gıdalara bırakıyor. 8-9 Kasım tarihleri, sütlü kahve ve glikozdan oluşan bir menü sunuyor…
Köşk’teki menülerin en çok bilinenleri arasında, İsveç Veliahtı Prens Gustav Adolf’un onuruna verilen yemek davetinin menüsü var: Kremalı Çankaya çorbası, soslu levrek, kemiksiz kuzu pirzolası, gibi lezzetlerle zenginleşmiş.
3 Ekim 1934’te verilen yemekte Pommery şampanyası, Chateau Pontet-Canet 1923 Bordeaux şarabı ve yerli bağlardan Ankara İncisi ile Çankaya Yakutu şarapları eşlik etmiştir…
Atatürk’ün yemek masası, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Ruşen Eşref Ünaydın, İsmet İnönü ve Mareşal Fevzi Çakmak gibi isimlerle dolup taşıyordu. Falih Rıfkı Atay, “Atatürk’te On Bir Gün Misafirliğim” adlı eserinde, farklı günlerde yiyilen yemekleri sıralıyor: çorbalar, çeşitli kebaplar… Masada eğer Fevzi Çakmak varsa, içki olmadığına dikkat ediliyor.
Füreya’nın eşi Kılıç Ali, Atatürk’ün sofralarını “akademik” olarak tanımlıyor, önemli konuların tartışıldığı bir platform olarak nitelendiriyor.
Atatürk’ün en sevdiği yemeklerin başında kuru fasulye ve pilav gelirken, sıkça tercih ettiği mezeler arasında limonlu fava ve havyar öne çıkıyor. Kahvaltıda ise en çok beğendiği yemek iki yumurtalı, beyaz peynirli omletti.
Atatürk’ün sevdiği tatlılardan biriyse ballı fındıklı poriç. İşte tarifi:
Malzemeler
– 1 çay bardağı yulaf ezmesi
– 2 çay bardağı yağsız süt
– 1 tutam toz tarçın
– 1 avuç fındık
– 1 tatlı kaşığı bal
Yapılışı:
Yulaf ezmesi, süt, bal ve tarçını karıştırın. Sonrasında kısık ateşte kaynayıncaya kadar pişirin. Soğuduktan sonra üzerine fındıklardan koyup servis yapın.
* * *
Napolyon: Hızla yenen imparator
Sadece Josephine ile nadiren uzun yemek meseleleri yaşadı. Çoğu zaman yemeklerine 20 dakikadan fazla ayırmazdı. Kızarmış tavuk onun en sevdiği yemeklerden, ayrıca iyi pişmiş et tercihiyle bilinir.
Askeri seferlerinde yeterli malzeme yoksa, ordusuyla tayın kadar beslenirdi. Yiyecek tercihleri sade ama çeşit bakımından zengindi: Askeri seferlerinde bile, bazı günler sadece et ve sebze ile beslenirdi. “Bir ordu midesi üzerinde ilerler” sözü ona aittir.
Tavuk ve et yemeklerinin yanı sıra, Napolyon’un çok sevdiği içecek şarap, yemeklerine sıkça eşlik ediyordu. Ayrıca fransız usulü bir piliç roti tarifi de var. Hazırlamak için kızarmış tavuğu but ve pırasa ile lezzetlendirin ve servis yapın.
* * *
Fidel: 18 top dondurma!
Dağların zorluğu, Fidel Castro’nun gerilla günlerinde aç kalmasını beraberinde getirdi. Ama devrimden sonra, Havana’ya ayak bastığı gün, arzuladığı birçok lezzete kavuştu. Dondurma tutkusu ise en meşhur hikayelerden biri oldu. Castro, sevdiği içeceklerden biri olan çikolatalı milkshake’i günlük yaşamında sıkça tüketiyordu. Bir dondurmacı açmak için talimatlar verdi ve böylece Copelia dondurmacısı açıldı.
Castro’nun dondurması devrim sonrası ülkedeki tatlı ihtiyacını karşıladı ve kitleler tarafından büyük ilgi gördü. Böylece Küba devrimi, mutfak devrimine de imza atmış oldu.
Fidel Castro kokteyli
Malzemeler:
– 15 ml limon suyu
– 120 ml zencefilli gazoz
– 60 ml yıllanmış rom
Yapılışı:
Büyük bir bardakta buz ile karıştırın. Üzerine rom, gazoz ve limon suyu ekleyerek süsleyin ve servis yapın.
* * *
Che: Son çorba!
Gerilla mücadelesinde sıkça yiyecek sıkıntısı çeken Che Guevara’nın son yemeği, yer fıstığı çorbası “Sopa de Mani” oldu. Bu çorba, onun idamından önceki sabahı simgeliyor. Che’nin son yemeği, onun yaşam biçimini ve devrimci ruhunu öne çıkarıyor.
Bolivya usulü yer fıstığı çorbası tarifi:
– 1.5 su bardağı çiğ yer fıstığı
– 2 yemek kaşığı zeytinyağı
– 1 büyük soğan
– 2 diş sarımsak
– 2 orta boy patates gibi malzemeler gerekir.
Yapılışı, sebzelerin yumuşamasına kadar pişirilip, ardından yer fıstığının eklendiği bir tarif olarak sunulmuştur.
* * *
Mao Zedong: Acılı devrim!
Mao için acı biberin önemi büyüktür. Hunan’dan gelen bu acılar, sadece damak tadını değil, ideolojik duruşunu da etkilemektedir. En sevdiği yemeklerden biri olan “Hong Shao Rou” ise simgesel bir lezzettir.
Kırmızı domuz göbeği haşlaması tarifi:
– 900 gram derili domuz göbeği
– 1/4 su bardağı bitkisel yağ
– 1/4 su bardağı toz şeker gibi malzemelerle hazırlanır.
Hunan yemeklerinin özelliği olan “kırmızı pişirme” metoduyla pişirilir ve zengin tatlarla sunulur.
* * *
Deniz ve Mahir’in hayat hikayelerini de unutmamak gerekir. Devrimci ruhlarının yanında, yemeklerine de önem verdikleri belgelerle kayıt altına alınmış. Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde kulanmış oldukları yerler, onlara sosyalist görüşü yansıtmaktadır.
Son olarak, “Devrim Mutfağı” kitabından edindiğimiz bilgiler, okuyuculara ilham verecek niteliktedir. Alıntılar ve bilgilerle dolu bu eser, bir mutfak kültürü yolculuğuna çıkmaya davet ediyor.
Mehmet Yaşin Kimdir?
Mehmet Yaşin, 1950 yılında Ankara’da doğdu. Gazetecilik kariyerine 1970’lerin başında başladı. Çeşitli gazete ve dergilerde üst düzey görevler üstlendi. Gezi ve keşif dergisi Atlas’ı yayımladı ve ardından Hürriyet Dergi Grubu Genel Müdürlüğü görevine getirildi. Yeme içme konularında kaleme aldığı yazılar ve yemek programlarıyla dikkat çekti.
Yaşin, yemeğin bir kültürün yansıması olduğunu ifade ederken, yemek yazmalarını bu anlayış üzerine inşa etti. Yayımlanmış eserleri arasında ‘Lezzet Durakları’, ‘Yemek Sırları’, ‘İstanbul Lezzetleri’ ve ‘Yumurta Nasıl Kırılır?’ gibi önemli kitaplar bulunmaktadır.
