Antik çağın en değerli bronz eserlerinden biri olarak nitelendirilen bu heykel, Roma İmparatoru Marcus Aurelius’u bir filozof olarak tasvir etmesiyle öne çıkmaktadır.
CLEVELAND / ABD – Amerika Birleşik Devletleri’nin Cleveland Sanat Müzesi’nde yer alan Marcus Aurelius heykeli, uzun bir bilimsel ve hukuki sürecin ardından Türkiye’ye geri veriliyor. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Bilimsel kanıtlar, titiz araştırmalar ve uluslararası hukuk mücadelesiyle bir eserimizi daha vatanına kavuşturmanın gururunu yaşıyoruz. Kültürel mirasımıza sahip çıkmaya devam ediyoruz! Uluslararası iş birlikleriyle kaçırılan eserlerimizi tek tek geri alıyoruz. Bu süreçte emeği geçen tüm kurumlarımıza, uzmanlarımıza ve yetkililere teşekkür ediyorum. Tarih yerinde güzeldir, koruyacağız!” ifadelerini kullandı.
Antik çağın en seçkin bronz eserlerinden biri olarak sayılan bu heykel, Roma İmparatoru Marcus Aurelius’u bir düşünür olarak betimlemesiyle dikkati çekmektedir.
Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nde 1960’lı yıllarda gerçekleştirilen kaçak kazılarla yurt dışına çıkarılan heykel, milattan sonra 2. ve 3. yüzyıla tarihlendirilmektedir.
Antik Roma Dönemi’ne ait önemli bir kült yapı olan Sebasteion’da bulunan bu eser, bu yıl içinde doğduğu topraklarla yeniden kucaklaşacak.
TÜRKİYE’DEN KAÇIRILDI, YILLARCA EL DEĞİŞTİRDİ
Boubon Antik Kenti kökenli bronz heykel, 1960’lı yıllarda gerçekleştirilen kaçak kazılar sonucu yurtdışına kaçırılarak uzun yıllar boyunca el değiştirmiştir.
Amerika Birleşik Devletleri’nin Ohio eyaletinde yer alan Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna dahil edilen bu heykel, Türkiye’nin 65 yılı aşkın süredir geri almak için çaba gösterdiği eserlerden biridir.
Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan eserler, Prof. Dr. Jale İnan öncülüğünde yapılan araştırmalarla belirgin hale gelmiş, ancak Marcus Aurelius heykelinin iadesi bugüne kadar gerçekleştirilememiştir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile New York Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi arasındaki 2021 yılında başlayan iş birliği neticesinde, Lucius Verus, Septimius Severus ve İmparator Caracalla’ya ait heykeller gibi birçok nadide eser anavatanına dönmüştür.
BİLİMSEL KANITLAR VE HUKUKİ SÜREÇ HEYKELİN KÖKENİNİ AÇIĞA ÇIKARDI
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın uzun süredir sürdürdüğü çalışmalar ve daha önce toplanan bilimsel veriler, Marcus Aurelius heykelinin Boubon Antik Kenti’ndeki Sebasteion yapısına ait olduğunu ortaya koydu.
Bakanlığın arşiv belgeleri, akademik araştırmalar ve antik kentte gerçekleştirilen kazılar, heykelin orijinal yerini net bir şekilde belirlemiştir.
Antik kentte gerçekleşen kaçak kazılarla ilgili tanık ifadeleri, bilimsel verileri destekleyince Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi, Türkiye’nin iade talebini kabul ederek Cleveland Sanat Müzesi’ndeki heykelin geri alınmasına karar verdi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ABD New York Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi iş birliğiyle, Cleveland Sanat Müzesi’nde sergilenen Marcus Aurelius heykeline resmi olarak el konuldu.
MÜZENİN İTİRAZI SONUÇ VERMEDİ! ESER TÜRKİYE’YE DÖNÜYOR
Cleveland Sanat Müzesi, el koyma kararına karşı Ekim 2023’te mahkemeye başvurmuş ve heykelin kökeninin kesin olmadığına dair itirafta bulunmuştur. Ancak, Türkiye’nin sunduğu bilimsel veriler ve titiz analizler, müzenin itirazını geçersiz kılmıştır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, güçlü kanıtlara rağmen uzlaşıcı bir yaklaşım benimseyerek Cleveland Sanat Müzesinin bilimsel analiz taleplerini olumlu karşılamış ve 2024 yılının Mayıs ayında yapılan incelemeler sonucunda heykelin, Boubon Antik Kenti’ndeki bronz heykel kaideleriyle birebir uyumlu olduğu belirlenmiştir.
Cleveland Müzesi tarafından yetkilendirilen arkeometri uzmanı Prof. Dr. Ernst Pernicka ve Bakanlık uzmanları, Boubon Antik Kenti ile Burdur Müzesi’nde bulunan Boubon kökenli Valerianus heykeli ve Marcus Aurelius heykelinden kurşun izotop, taş ve toprak analizleri için numuneler almıştır.
Ayrıca, Almanya’daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi laboratuvarlarında yapılan bağımsız analizler, heykelin Boubon’da uzun süre gömülü kaldığını kesin olarak kanıtlamıştır.
Bu güçlü bilimsel bulguların ardından Cleveland Sanat Müzesi, Marcus Aurelius heykelinin Türkiye’ye iadesini kabul etmiş ve bu karar Manhattan Bölge Savcılığı tarafından Türkiye’ye resmi olarak iletilmiştir.
KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASINDA TARİHİ BAŞARI
Bu zafer, Türkiye’nin yalnızca kendi kültürel mirasını koruma anlamında önemli bir adım atmasıyla kalmayıp, aynı zamanda tarihî eser kaçakçılığına karşı yürütülen uluslararası mücadelede de büyük bir başarı olarak değerlendirilmektedir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, yurtdışına kaçırılan eserleri diplomatik, hukuki ve bilimsel yollarla geri getirme kararlılığını sürdürerek, Marcus Aurelius heykelinin dönüşünü bu mücadelenin önemli bir dönüm noktası olarak kaydetmiştir.
BAKAN ERSOY: TARİH YERİNDE GÜZELDİR, KORUYACAĞIZ
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda şu sözlere yer verdi:
Tarihî bir geri dönüş daha! Antik çağın en nadide bronz eserlerinden biri olarak kabul edilen Marcus Aurelius heykeli, ait olduğu topraklara dönüyor!
Bakanlığımız ile New York Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi arasındaki güçlü iş birliği sayesinde, Marcus Aurelius heykeli uzun yıllar sonra Türkiye’ye iade ediliyor.
Bilimsel kanıtlar, titiz araştırmalar ve uluslararası hukuk mücadelesiyle bir eserimizi daha vatanına kavuşturmanın gururunu yaşıyoruz. Kültürel mirasımıza sahip çıkmaya devam ediyoruz! Uluslararası iş birlikleriyle kaçırılan eserlerimizi tek tek geri alıyoruz.
Bu süreçte emeği geçen tüm kurumlarımıza, uzmanlarımıza ve yetkililere teşekkür ediyorum.
Tarih yerinde güzeldir, koruyacağız!
