Efeler Yolu Gastronomi Günleri, katılımcılar tarafından büyük beğeni toplayarak, geniş bir coğrafyada Efe/zeybek temasını işleyen kültür rotasının tanıtımında önemli bir rol oynadı.
İZMİR – İzmir Valiliği, Efeler Yolu Gastronomi Günleri etkinliği vesilesiyle Ödemiş ve Tire gibi önemli lokasyonlarda çeşitli anlamlı isimleri ağırladı. Etkinlik çerçevesinde, bölgenin doğal güzellikleri, tarihi yapıları ve zengin mutfak kültürü tanıtılarak, turizm ve gastronomi potansiyeli katılımcılara sunuldu.
Katılımcılar, Efe/zeybek temasını yansıtan kültür rotasına ait Efeler Yolu’nun tanıtımında da katkı sağladı ve bu özel etkinlik büyük ilgi gördü.
Birgi, geleneksel mimarisini koruyarak günümüze kadar ulaşan eşsiz yerleşim yerlerinden biri olarak, konakları, camileri, türbeleri, medreseleri ve daha birçok tarihi eseriyle dikkat çekti. Etkinlikte Birgi’nin turizm potansiyeli de ön plana çıkarıldı.
Etkinlik boyunca, Birgi’de halkın kullanımına açık olan, odun ateşinde nohut mayalı ekmek pişirilen sokak fırınları üzerindeki geleneksel geleneğin yaşatıldığına da tanıklık edildi.
İLK GÜN; LÜBBEY, ÖDEMİŞ VE BİRGİ
Etkinliğin ilk gününde Lübbey, Ödemiş ve Birgi güzergahları keşfedildi. Gezi, “Hayalet Köy” olarak bilinen Lübbey ile başladı ve Ödemiş Arkeoloji ve Etnografya Müzesi ile devam etti. Konuklar, Ödemiş’in tarihi Kent Arşivi’nde bölgenin geçmişi hakkında bilgi sahibi oldular. Coğrafi işaretli olan “Töngül Pide” ve “Ödemiş Tulum Peyniri,” misafirlerin beğenisine sunuldu.
Sonrasında, Birgi’nin simgelerinden Çakırağa Konağı’nın bahçesinde İzmir Valisi Dr. Süleyman Elban’ın ev sahipliğinde, bölgeye özgü ürünlerin kullanıldığı akşam yemeği, ünlü Şef Osman Sezener tarafından hazırlandı.
Yüzyıllardır ayakta kalan Çakırağa Konağı’nda, Efeler tarafından verilen muhteşem bir gösteri seyircilere unutulmaz anlar yaşattı. Küçük Efeler, alanda büyüklerle bir araya gelerek etkinliğe renk kattı.
VALİ ELBAN: TARİHİMİZ AÇISINDAN ÇOK ÖZEL BİR YERE SAHİP
Etkinlik sırasında lezzet tutkunlarıyla bir araya gelen İzmir Valisi Dr. Süleyman Elban, bölgenin çok özel bir coğrafyaya sahip olduğunu belirtti. “Bu havza, doğal güzellikler, tarihi varlıklar, iklim ve gastronomi zenginliği açısından oldukça kıymetli. Efeler Yolu ile ilgili oluşturduğumuz projeleri, hem ulusal hem uluslararası platformda tanıtmayı hedefliyoruz. İzmir, önemli bir ticari liman olmasına rağmen, iç bölgeleri daha doğal ve bakir kalmayı başarmıştır. İlerleyen dönemlerde kırsalda yaşamı canlandırmak ve mevcut nüfusu korumak amacıyla bu çalışmaların fayda sağlamasını umuyoruz” dedi.
“HERKESİN BU GÜZELLİKLERDEN YARARLANMASINI TEMENNİ EDİYORUM”
Vali Elban, Türkiye’de yetişen kestanenin yaklaşık yüzde 70’inin bu havzalarda bulunduğunu ifade ederek, “Başka bölgeler daha hızlı yol aldı. Ancak burada zeytin, incir ve tıbbi aromatik bitkilerin doğal haliyle bulunduğu bir yer. İncir ve zeytin çeşitleri açısından oldukça iddialıyız. Zeytinin yaprağının ilaçlamaya ihtiyaç duymadığı bir coğrafyadayız. Yürüyüş, spor ve doğa aktiviteleri açısından zengin olan Efeler Yolu’nda herkesin bu güzelliklerin tadını çıkarmasını arzuluyorum” şeklinde konuştu.
ÖZGÜR ÖZKAYA: EFE-ZEYBEK KÜLTÜRÜNÜN KALBİ OLARAK NİTELENDİREBİLİRİZ
Gastronomi Günleri’nde katılımcılara Efeler Yolu ile ilgili bilgi veren Efeler Yolu Direktörü Prof. Dr. Özgür Özkaya, “Efeler Yolu, 513 kilometrelik önemli bir kültürel rota. Bu rota Bozdağ ve Aydın sıradağlarını kapsıyor. Efe-zeybek kültürünün merkezi olarak nitelendirilebilir. Rotanın her etabı bir köyde sonlandığı için özgün bir yapıya sahip. Yürüyüşçülere köylere girmelerini sağlayarak bu yerleri deneyimlemeleri için bir pasaport ve mühür sistemi oluşturmayı amaçlıyoruz. Efe-zeybek kültürüyle kapsamlı bir tanıtım süreci yürütüyoruz” dedi.
İKİNCİ GÜN; TİRE
Etkinliğin ikinci gününde, 650 yıllık Ahilik geleneği çerçevesinde Tire Pazarı’nın açılışı dualarla gerçekleştirildi. Katılımcılar, Tire esnafı tarafından ikram edilen Tak Tak Kebabı ve Tandır Çorbası’nın tadına baktılar. Türkiye’nin en büyük açık hava pazarı olarak bilinen Tire Pazarı, 2 binin üzerinde tezgahıyla bölge için büyük bir öneme sahip. Ayrıca, Tire Süt Ürünleri Kooperatifi ziyareti düzenlendi. Kooperatif başkanı Osman Öztürk, bölgenin süt ürünleri çeşitliliği hakkında bilgi verdi.
Efeler Yolu’nun en güzel noktalarından biri olan Kaplan Köyü de konuklara yenilebilir otlar açısında zengin mutfak kültürünü tanıttı. Nohut mayalı Kahrat ekmeği, çamur peyniri, bölgenin zeytinyağı, lor tatlısı, lalengi ve Tire köftesi gibi ürünler tadım için sunuldu.
Kaplan Köyü’nün amblemi, burada fotoğraflanan Anadolu Parsı’nın varlığı ile çevredeki yaban hayatın korunmasına yönelik yapılan çalışmalara dikkat çekti. Şefler Lütfi Çakır ve Deniz Çakır tarafından hazırlanan özel yemekler, misafirlerin damak zevkine sunuldu.
EFELER KÜLTÜR YOLU ROTASI NEDİR?
İzmir’in Bornova ilçesinden başlayarak Nif Dağı ve Bozdağları aşan, Kiraz’ın yaylalarına uğrayan ve Aydın sıradağları üzerinden Efes ve Selçuk’taki Meryemana’da sona eren Efeler Yolu, 513 kilometrelik çok etaplı bir yürüyüş yoludur. Ayrıca, bir pasaport ve mühür sistemi ile dikkat çekmektedir.
Efeler Yolu, kültürel zenginlikleri günümüze taşıyan pek çok önemli köyü barındırmaktadır. Bu yol, 27 ana etap ile 1 alternatif hat olmak üzere toplam 28 etaptan oluşmaktadır.
Efeler Yolu, sorumlu turizm anlayışının benimsenmesi ve diğer özgün özellikleri ile Green Destinations “Top 100 Stories” arasında yer almaktadır.
Ek olarak, Efeler Yolu, çıkışının ilk yılında Lonely Planet’in Türkiye Rehber Kitabı’nda kendine yer bulmuştur.
Rota, 2025 yılının başında Avrupa Konseyi Kültür Rotaları (Cultural Route of the Council of Europe) tarafından Yaylacılık Patikaları (Transhumance Trails and Rural Roads-TT&RR-) ağına kabul edilmiştir. Bu gelişme ile birlikte, Türkiye’den programa alınan toplam rota sayısı 12’ye yükselirken, Efeler Yolu bu ağda yer alan ilk kültürel rota olmuştur.
Bu özellikleriyle Efeler Yolu, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı tarafından oluşturulan GoTurkiye platformunda da tanıtılmaktadır.
